تجهیزات تهویه مطبوع تجهیزات تولید کننده حرارت سیستم مرکزی، دیگ چدنی (بخش اول)
حامد مصلحی
| دسته بندی:
سیستم تهویه مطبوع
| تاریخ انتشار:
23 مهر 1400
دیگ چدنی
دیگ (بویلر) چدنی شامل قطعاتی مجزا به نام پره است که با بوش‌های مخصوص به هم متصل می‌شوند. ظرفیت گرمایی دیگ چدنی را می‌توان از طریق کم یا زیاد تعداد پره‌ها افزایش یا کاهش داد. از کنار هم قرار گرفتن پره‌ها، فضایی خالی در میان دیگ به وجود می‌آید که محل احتراق و تشکیل شعله است. عمر دیگ‌های چدنی نسبتا زیاد است، ولی در مقابل ضربه شکننده هستند. این دیگ‌ها به دلیل تحمل فشار کمتر نسبت به دیگ‌های فولادی در تاسیسات بزرگ چندان کاربردی ندارند و بیشتر در تاسیسات گرمایش مرکزی خانگی و کوچک و تحت فشارهای کمتر از ۵ اتمسفر استفاده می‌شوند.
مزایای دیگ های چدنی
- در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی بسیار مقاوم هستند. (گفته می شود مقاومت به خوردگی این دیگ ها از دیگ های فولادی بیشتر است.)
- قابلیت کاربرد در سیستم‌های آب گرم کم فشار مانند اماکن مسکونی، اداری و تجاری کوچک را دارند.
- به‌دليل قابلیّت جداشدنِ پره‌های دیگ‌ها، حمل و نقل آن‌ها آسان است. از این رو در مواردی که امکان حمل دیگ فولادی یکپارچه وجود نداشته باشد، کاربرد فراوانی دارند.
- می توان ظرفیت حرارتی دیگ را با کم و زیاد کردن تعداد پره های دیگ تغییر داد.
- در مکان‌هایی که بیش از یک موتورخانه در طبقات مختلف یک ساختمان بلند در نظر گرفته شده و فشار سیستم آب گرم برای هر موتورخانه مجزا بیش از ۵ اتمسفر نیست، کاربرد دارند.
- در کاربردهایی که گرمای لازم برای تهیه آب گرم مصرفی در یک موتورخانه بزرگ مجهز به بویلرهای فولادی از طریق مولد جداگانه تامین نمی‌شود، دیگ‌های چدنی کاربرد فراوانی دارند.
- از این دیگ‌ها می‌توان برای تامین گرمایش ساختمان‌های با ارتفاع حداکثر ۵۰ متر به نحوی که فشار وارده بیش از ۵ اتمسفر نباشد، استفاده نمود.
- درصورت شكسته‌شدن پره‌ها، مي‌توان آن‌ها را با پره‌های نو تعويض كرد، و احتياجي به تعويض تمامي ديگ نيست.
- قیمت آن‌ها ارزان است.
معایب دیگ‌های چدنی
- یکی از مشکلات اصلی این نوع دیگ‌ها، ترک‌برداشتن جدارة پره‌ها براثر تنش‌های حرارتی، فشار زیادِ سیستم، ایجاد رسوب بر روی سطح داخلی پره‌ها، و سایر موارد نظیر است. دراین‌صورت، پره را می‌باید توسّط افراد متخصّص تعویض کرد، و درصورتی‌که در هنگام تعویض پره‌ها دقّت کافی به‌عمل نیاید، دیگ مشکل آب‌بندی و دودبندی پیدا می‌کند.
- این نوع دیگ‌ها براي مناطق خيلي سرد، كه امکان شوك حرارتي در آن‌ها وجود دارد، مناسب نیستند. همچنین نسبت به کندانس دود بسیار ضعیف هستند.
- ديگ‌هاي چدني براي فشارهاي کم و حدّاكثر تا حدود 5 بار طرّاحی می‌شوند. در نشریه 6-128 قسمت دوم، استفاده از دیگ های چدنی برای سیستم های بیشتر از 3 بار توصیه نمی کند. از این دیگ‌ها براي مصارف خانگي و توليد آب گرم و گاهي بخار استفاده مي‌شود، لذا استفاده از آن‌ها در ساختمان‌های با تعداد طبقات بیش از 8 طبقه معمولاً توصیه نمی‌شود.
- مقاومت آن‌ها در برابر برخورد مستقیم شعله کم است. درصورتی‌که در داخل دیگ، آب نباشد و مشعل بیشتر از 10 دقیقه روشن بماند کل پره را می‌باید عوض کرد.
- از مقایسة دیگ‌های چدنی و فولادیِ با ظرفیّت برابر، طول دیگ‌های چدنی نسبت به دیگ‌های فولادی بیشتر است.
کاربرد بویلرهای چدنی
همانطور که گفته شد بویلرهای چدنی تحمل فشارهای بالا را ندارند و در نتیجه در سیستم‌های آب گرم کم فشار مسکونی، اداری و تجاری کوچک با ارتفاع حداکثر ۵۰ متر می‌توانند کاربرد داشته باشند. در مکان‌هایی که حمل و نقل بویلرهای فولادی امکان‌پذیر نباشد، با توجه به حمل و نقل آسان و مونتاژ شدن بویلرهای چدنی در محل موتورخانه، استفاده از این بویلرها مناسب‌تر است. همچنین در مواردی که بویلر فولادی وجود دارد و برای تامین آب گرم بهداشتی مصرفی تجهیزات مولد جداگانه‌ای در نظر گرفته نشده است؛ در این شرایط از بویلرهای چدنی برای تامین آب گرم بهداشتی استفاده می‌شود.
ابعاد دیگ‌های چدنی
با توجه به توضیحات بخش محاسبات بارهای حرارتی ساختمان، مقدار بار گرمایشی لازم برای یک ساختمان در شرایط اقلیمی مختلف تعیین می‌شود. پس از آن می‌توان تعداد و ظرفیت بویلرها را مشخص نمود و با توجه به کاتالوگ شرکت‌های سازنده، ابعاد و وزن دقیق را بدست آورد.
